Οι θετικές πλευρές των social media

Τα social media δεν είναι μόνο “κακές επιρροές”. Αντίθετα, μπορούν να αποτελέσουν πολύτιμο εργαλείο ενημέρωσης και εκπαίδευσης.
Πολλοί έφηβοι μαθαίνουν να μαγειρεύουν βλέποντας σύντομα βίντεο στο TikTok ή το YouTube, ενώ άλλοι ανακαλύπτουν υγιεινές συνταγές, τρόπους να οργανώνουν τα γεύματά τους ή να αποφεύγουν το πρόχειρο φαγητό.

Υπάρχουν επίσης κοινότητες που προωθούν τη θετική εικόνα σώματος και τη σωστή διατροφή, προσφέροντας υποστήριξη και κίνητρο στους νέους. Όταν το περιεχόμενο είναι αξιόπιστο, τα social media μπορούν να συμβάλουν στη βελτίωση της διατροφικής συμπεριφοράς και της ψυχικής υγείας των εφήβων.

Οι αρνητικές επιρροές

Από την άλλη πλευρά, τα social media μπορούν να δημιουργήσουν μη ρεαλιστικά πρότυπα σώματος και να καλλιεργήσουν πίεση για «τέλεια» εμφάνιση.
Όταν ένας έφηβος βλέπει καθημερινά influencers με αψεγάδιαστα σώματα ή δοκιμάζει «θαυματουργές δίαιτες» που υπόσχονται γρήγορα αποτελέσματα, αρχίζει να συγκρίνει τον εαυτό του και να αισθάνεται ανεπαρκής

Επιπλέον, πολλές διαφημίσεις τροφίμων στα social media στοχεύουν απευθείας στους εφήβους, χρησιμοποιώντας χορηγούμενα posts, influencers ή challenges που προωθούν ανθυγιεινά προϊόντα . Αυτή η συνεχής έκθεση συνδέεται με αυξημένη κατανάλωση πρόχειρου φαγητού και υψηλότερο κίνδυνο παχυσαρκίας

Σε ορισμένες περιπτώσεις, η υπερβολική ενασχόληση με “fitness” ή “clean eating” περιεχόμενο μπορεί να οδηγήσει σε εμμονές με το φαγητό ή διατροφικές διαταραχές, όπως ανορεξία ή βουλιμία.

Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς και οι έφηβοι

Η λύση δεν είναι να «κόψουμε» τα social media, αλλά να μάθουμε να τα χρησιμοποιούμε με κριτική σκέψη και ισορροπία.

Πρακτικές συμβουλές:

1. Ενθαρρύνετε τη συζήτηση – Οι γονείς καλό είναι να ρωτούν τα παιδιά τους τι βλέπουν online και πώς αυτό τα κάνει να νιώθουν. Η επικοινωνία μειώνει την πίεση και ενισχύει την κατανόηση.
2. Αναπτύξτε κριτική σκέψη – Εξηγήστε ότι πολλές εικόνες είναι επεξεργασμένες ή σκηνοθετημένες. Το “τέλειο σώμα” δεν σημαίνει πάντα υγεία.
3. Δώστε έμφαση στη λειτουργικότητα του σώματος – Ενθαρρύνετε τους εφήβους να εκτιμούν τι μπορεί να κάνει το σώμα τους (π.χ. δύναμη, αντοχή), όχι μόνο πώς φαίνεται.
4. Ακολουθήστε θετικά πρότυπα – Επιλέξτε λογαριασμούς που προωθούν ισορροπία, αποδοχή του εαυτού και υγιεινή διατροφή.

Συμπεράσματα

Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν διπλή επίδραση στις διατροφικές συνήθειες των εφήβων: μπορούν να γίνουν πηγή ενημέρωσης και έμπνευσης, αλλά και πηγή πίεσης και παραπληροφόρησης.
Η υπεύθυνη χρήση τους, σε συνδυασμό με ενημέρωση και καθοδήγηση από γονείς και εκπαιδευτικούς, μπορεί να βοηθήσει τους νέους να διαμορφώσουν μια υγιή, ρεαλιστική σχέση με τη διατροφή και το σώμα τους.

Με τη σωστή υποστήριξη, οι έφηβοι μπορούν να μάθουν να ξεχωρίζουν το θετικό περιεχόμενο, να αποφεύγουν τις επιρροές που τους πιέζουν και να οικοδομήσουν αυτοπεποίθηση και ισορροπία στη ζωή τους.

Ενδεικτική Βιβλιογραφία

1. American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (5th ed.).

1. Anderson, M. & Jiang, J. (2018). Teens, Social Media & Technology 2018. Pew Research Center.
2. Festinger, L. (1954). A theory of social comparison processes. Human Relations, 7(2), 117–140.
3. Harris, J. L., Graff, S. K. & Ustjanauskas, A. E. (2019). Effects of advertising on children’s food choices. Appetite, 140, 151–158.
4. Jones, A. & Brown, K. (2021). Social media and adolescent eating habits. Journal of Nutrition Education and Behavior, 53(4), 321–330.
5. Kelly, B. et al. (2019). Digital marketing of unhealthy foods to young people. Public Health Nutrition, 22(6), 1100–1109.
6. Marengo, D. et al. (2018). Social media exposure and body dissatisfaction in adolescents. Body Image, 26, 1–8.
7. Smith, L. (2020). Adolescents, media, and nutrition. Nutrition Reviews, 78(5), 321–335.
8. Tiggemann, M. & Slater, A. (2014). NetGirls: The Internet, Facebook, and body image concern in adolescent girls. International Journal of Eating Disorders, 47(6), 630–643.
9. Williams, R. et al. (2020). Promoting healthy eating through social media. Health Education Journal, 79(1), 35–46.