Ο λιναρόσπορος ή αλλιώς flaxseed αποτελεί το σπόρο της καλλιέργειας του ελαιούχου καρποφόρου φυτού Linum που καλλιεργείται σε όλο τον κόσμο. Απαρτίζεται από ένα μοναδικό συνδυασμό βιοενεργών συστατικών τα οποία φαίνεται να έχουν, είτε δρώντας μεμονωμένα είτε δρώντας συνεργατικά, μια σημαντικά ωφέλιμη επίδραση στο καρδιαγγειακό σύστημα του ανθρώπου.
Ο λιναρόσπορος περιέχει τρία βιοενεργά συστατικά:
- α-λινολενικό οξύ (ALA) – ω-3 λιπαρά οξέα
- Διγλυκοζίτης σεκοϊσολαρικιρεσινόλης λιγνάνης (SDG)
- Αδιάλυτες & Διαλυτές φυτικές ίνες
Μέσω βιοχημικών μονοπατιών στον οργανισμό μας, τα παραπάνω συστατικά βοηθούν στη μείωση της χοληστερόλης και της αρτηριακής πίεσης.
Βασικοί παράμετροι που οδηγούν στην καρδιαγγειακή νόσο είναι η φλεγμονή, η οξείδωση και η υπερλιπιδαιμία. Εφόσον το ALA φαίνεται να έχει αντιφλεγμονώδη δράση, οι λιγνίνες αντιοξειδωτική ικανότητα και οι φυτικές ίνες τη δυνατότητα να μειώσουν τη χοληστερόλη, μπορούμε να πούμε πως η δράση του λιναρόσπορου αντιπροσωπεύει του κύριους μηχανισμούς με τους οποίους επωφελείται το καρδιαγγειακό σύστημα του ανθρώπου.
Επιπρόσθετα, ο λιναρόσπορος έχει αντιφλεγμονώδη και αντιοξειδωτική δράση. Επομένως μπορούμε να πούμε πως ο λιναρόσπορος έχει καρδιοπροστατευτική δράση.
Η βιοδιαθεσιμότητα των ενεργών αυτών συστατικών του λιναρόσπορου φαίνεται ότι μεταβάλλεται ανάλογα με τη μορφή κατανάλωσής του. Κυκλοφορούν τρεις μορφές του σπόρου αυτού στο εμπόριο: ολόκληρος σπόρος (whole), αλεσμένος σπόρος (grounded) και λάδι λιναρόσπορου (λινέλαιο).
Ποια από αυτές λοιπόν πρέπει να επιλέξω;
Έρευνες δείχνουν πως σε βάθος χρόνου ο ολόκληρος σπόρος παραμένει άθικτος (για μήνες έως και χρόνια) λόγω του σκληρού στρώματός του που δρα ως φραγμός στην οξειδωτική αποικοδόμηση. Τo άλεσμα του λιναρόσπορου διασπά το φράγμα του περιβλήματός του και αυξάνει την ευαισθησία του στην οξείδωση. Ωστόσο, η ακεραιότητα του αλεσμένου λιναρόσπορου παραμένει αμετάβλητη όταν διατηρηθεί σε πλαστικά σακουλάκια για 4-20 μήνες σε θερμοκρασία δωματίου. Οι θερμοκρασίες έως 350 °C δεν επηρεάζουν την περιεκτικότητα του λιναρόσπορου σε ALA και το ψήσιμο έχει βρεθεί σε μελέτες να έχει καμία επίδραση στην οξειδωτική σταθερότητα του λιναρόσπορου. Αυτό το οποίο φαίνεται να διαφέρει ανάμεσα στα 2, είναι η απορρόφηση των ω-3 λιπαρών οξέων. Έρευνες δείχνουν πως η μορφή λιναρόσπορου κατά την οποία τα βιο-ενεργά συστατικά του απορροφώνται ευκολότερα, είναι ο αλεσμένος σπόρος. Είναι σημαντικό να αναφερθεί πως τόσο σε νεαρές ηλικίες (18-29), όσο και κατά τη μέση ηλικία (45-69), ο αλεσμένος σπόρος είναι καλά ανεκτός.
Συμπερασματικά
Είναι προτιμότερο να καταναλώνετε τον λιναρόσπορο στην αλεσμένη μορφή του, είτε τον προμηθεύεστε ολόκληρο, είτε αλεσμένο. Μπορείτε να τον αλέθετε μόνοι στο σπίτι και να τον προσθέτετε στο πρωινό σας, σε διάφορες σαλάτες αλλά και να τον χρησιμοποιείτε για την δημιουργία αλμυρών ή και γλυκών παρασκευασμάτων. Καλή απόλαυση!
Συγγραφή: Σεβαστή Περάκη, Φοιτήτρια του τμήματος Επιστήμης Διατροφής & Διαιτολογίας του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου
Επιμέλεια: Πηνελόπη Δουβόγιαννη, Κλινική Διαιτολόγος Διατροφολόγος
Πηγή:
- Parikh M, Pierce GN. Dietary flaxseed: what we know and don’t know about its effects on cardiovascular disease. Can J Physiol Pharmacol. 2019
